اين هم يك سري مطلب تكميلي در مورد قطعات لنزمتر و كار با آن. اميدوارم مورد استفادتون قرار بگيره. خصوصا در كلاس مقدمات اپتومتري !
قطعات لنزمتر:
1- حلقه ی تنظیم عدسی چشمی، حلقه ای است از جنس کائوچو، که برای تنظیم چشم با لنزمتر مورد استفاده قرار می گیرد.
2- حلقه ی نقاله، معمولاً یک حلقه ی فلزی است که جهت زاویه سنجی، در زمان محورگیری عدسی کاربرد دارد.
3- کلید روشن یا خاموش نمودن
4- اهرم نگهدارندهی عدسی
5- روزنه ی لنزمتر یا نگهدارندهی عدسی
6- نگهدارنده ی عدسی
7- میز عدسی یا صفحه ی کوچک مستطیل شکل که عدسی به طورعمود بر روی آن قرار می گیرد.
8- اهرم علامت گذاری محور
9- اهرم تنطیم میز عدسی
10- گردشگر توان
11- گردشگر آكس
12- اهرم قفل وضعیت لنزمتر
13- محل قرار گیری لامپ
14- نگهدارندهی عدسیهای تماسی
15- اهرم فیلتر، جهت تعویض رنگ تارگت صلیبی
آماده سازي:
1- لامپ روشنایی، در طول مدت حمل و یا در لنزمترهای استفاده نشده، بر روی آن نصب نیست. آن را از داخل محفظه ی نگهدارنده، خارج و در سرپیچ مربوط قرار دهید.
2- لنزمتر را به دقت کنترل کنید.
3- مشاهده کنید که حتماً روزنه ی لنزمتر با نوار چسب پوشیده شده باشد. اگر چنین است نوار را جدا کنید. دقت کنید که آیا سوزن های (پین ها) نشانه گذاری محور، به درستی روی جوهر قرار گرفته است؟
4- در مدلهایی که به جبران کنندهی منشور(پریزم) مجهز باشد، دقت نمایید که درجه ی آن روی صفر قرار داشته باشد.
5- از برق شهری برای روشن نمودن لنزمتر استفاده نمایید.
6- اهرم قفل را آزاد کرده و وسیله را در یک زاویه ي مناسب جهت استفاده قرار دهید و مجدداً اهرم را قفل نمایید (به هنگام تنظیم شیب، دستگاه را به ملایمت در دست چپ نگهدارید.)
7- به وسیله ی حلقه ی تنظیم قطعه ی چشمی، دستگاه را متناسب با چشم خودتان تنظیم نمایید.(این کار باید بدون اینکه عدسی زیر دستگاه قرار داشته باشد انجام پذیرد .) ابتدا قطعه ی چشمی را برخلاف جهت
عقربه های ساعت تا انتها بچرخانید و در حالی که میدان دید صفحه ی نمایشگر را کنترل می کنید، حلقه ی تنظیم قطعه ی چشمی را به آرامی درجهت عقربه های ساعت بچرخانید. وقتی که صفحه ی نمایشگر بهطور کاملاً شفاف ظاهر شد، چرخاندن را متوقف کنید.(این عمل را می توانید هنگامی که لنزمتر خاموش است هم انجام دهید.)
(به هنگام نگاه کردن از میان عدسی چشمی لنزمتر، فرض کنید که بر بالای یک ساختمان بلند نشسته اید و به خیابان واقع در پایین ساختمان می نگرید، چنین تصور کنید که سازش با محیط به سهولت صورت پذیرد و از تغییرات در موقعیت کانونی چشم شما جلوگیری کند و در نهایت نگاه شما، از دقت بیشتری برخوردار باشد.)
اندازه گیری
اندازه گیری عدسیهای کروی(اسفر):
سطح مقعر عدسی را روی روزنهی لنزمتر (5) قرار داده، آن را توسط اهرم نگهدارنده ی عدسی (4) در محل خود قرار دهید.(شکل زیر)
گردشگر توان (10) را به چپ یا راست بچرخانید، تا خطوط متقاطع در صفحه ی نمایشگر، تارگت صلیبی و نقطه چین های آن کاملاً به وضوح دیده شوند.(مطابق شکل زیر)
سپس، مقدار توان عدسی ± (مقادیر مثبت و منفی) را در محیط مستطیلی شکلی که در پایین صفحه ی نمایشگر می باشد مشاهده نمایید (در بعضی از مدلها مقدار توان عدسی بر روی گردشگر توان بیرونی دستگاه مشاهده می شود).
در صورتی که مرکز اپتیکی عدسی، منطبق بر مرکز اپتیکی صفحه ی نمایشگر نباشد، با تغییر مکان افقی عدسی و یا با بالا و پایین بردن آن توسط اهرم تنظیم میز عدسی (9) آن را تنظیم نموده و در حالی که به صفحه ی نمایشگر که جهت کنترل مرکز اپتیکی تنظیم شده، نگاه می کنیم، با یک دست به نگهدارنده ی عدسی کمک می کنیم. با حرکت دادن اهرم نشانه گذاری به جلو، علامت گذاری می نماییم. که اصطلاحاً به این عمل، مرکزگیری گفته می شود.
( همین اعمال را می توان جهت علامت گذاری عدسیهای استوانه ای [ پلان سیلندر ] و یا کروی – استوانه
[ اسفر- سیلندر ] با رعایت جهت محورهای [ آکسAX ] تجویز شده و یا عدسیهای منشوری به کار برد.)
یادآوری:
در بعضی از موارد، لازم است جهت اندازه گیری دقیق تر، از سطح محدب عدسی برای تعیین توان آن استفاده نمود. مثل عدسیهای مثبت با توان بالا در تک دید و یا عدسیهای چند کانونه و تدریجی ها.
اندازه گیری عدسیهای ابیراهه(آستیگمات):
برای اندازه گیری عدسیهای استوانه ای ویا کروی – استوانه، طبق روال گذشته، پس از تنظیم لنزمتر و شفاف نمودن صفحه ی نمایشگر، به وسیله ی حلقه ی تنظیم عدسی چشمی، عدسی را در جایگاه خود قرار دهید.
در این حالت، اگر خطوط استوانه ای شکل تارگت صلیبی (در حالیکه درجهی توان لنزمتر صفر است)شفاف باشد، بدانید که این عدسی، استوانه ای(پلان سیلندر) می باشد. حال، برای به دست آوردن مقدار توان این استوانه، اهرم محورگردشگرتوان (9) را به چرخش در آورید، تا تارگت صلیبی بر روی یک توان مشخص چه مثبت، چه منفی، مجدداً شفاف گردد. در این حالت، شما می توانید توان استوانه ای عدسی را در محل مستطیل شکل مدرج در پایین صفحهی نمایشگر مشاهده نمایید. برای تعیین توان عدسیهای کروی – استوانه ( اسفرسیلندر ) طبق روش فوق عمل نموده، با این تفاوت که خطوط استوانه ای شکل در تارگت صلیبی، دیگر بر روی توان صفر، شفاف نیست و می بایست اهرم گردشگرتوان ( 9) را به طرف مثبت یا منفی به چرخش در آورید تا خطوط استوانه ای شکل بر روی توان غیر از صفر مجدداً شفاف شود و باز مجدداً اهرم گردشگرتوان را به چرخش در آورده، تا بر روی توانی متفاوت از مقدار توان اوّلی، خطوط استوانه ای شکل تارگت صلیبی شفاف گردد.
برای تعیین توان کل عدسی مورد آزمایش و برای سهولت کار، می توانید اولین عدد شفاف شده بعد از صفـــر را توان کروی قرار داده و عدد شفاف شده دوم را از مقدار عدد اول، کسر نموده، به عنوان توان استوانه عدسی محسوب نمایید.
مثال1:
اگر خطوط استوانه ای روی تارگت صلیبی، ابتدا بر روی توان 0.50– شفاف گردید و سپس برای بار دوم بر روی توان 2.50– شفاف گردید، شما می بایست 0.50– را توان کروی قرار داده و اختلاف توان اول و توان دوم را (که برابر 2.00- می شود) توان استوانه به حساب آورید.( توان استوانه = 2.00Dcyl- )
بنابراین، توان کل عدسی (0.50D sph -2.00D cyl-)می باشد که جهت تعیین محور(آکس) و یا تنظیم محور تجویز شده، بر روی توان 2.5– محورگیری نمایید.
اول
دوم
مثال2:
اگر خطوط استوانه ای شکل ابتدا بر روی توان 2.00+ شفاف گردید و سپس برای بار دوم بر روی توان
3.00–شفاف گردید، شما می بایست توان 2.00+ را توان کروی قرار داده و اختلاف توان اول و توان دوم را، (که برابر 5.00- می شود) توان استوانه به حساب آورید. (توان استوانه = 5.00Dcyl- )
توان کل عدسی برابر است با :
که برای تعیین محور(آکس) و یا تنظیم محور تجویز شده، بر روی توان 3.00– محورگیری نمایید.
اول
دوم
ویا بر عکس ممکن است، خطوط استوانه را ابتدا بر روی توان 3.00– ، شفاف مشاهده کنید بعد بر روی توان 2.00+ ، که در اینجا می بایست 3.00– را توان کروی قرارداده، آنگاه اختلاف توان اول و توان دوم را (که برابر 5.00+ می شود) توان استوانه به حساب آورید.( توان استوانه = 5.00Dcyl+)
در حقیقت، توان کل عدسی برابر است با :
و برای تعیین محور و یا تنظیم محور تجویز شده، بر روی توان 2.00+ محورگیری نمایید.
اول
دوم
هر دو مورد ذکر شده با 90 درجه اختلاف در محور، صحیح می باشند.
علامت گذاری محور تجویز شده:
پس از کنترل توان عــدسی تجویــز شده و تنظیم گردشگر مــحور(11) بر روی درجـه ی محور تجویز شده،
حلقه ی نقاله (2) را به گردش در آورده، تا خط آن در صفحه ی نمایشگر، بر روی محور مورد نظر قرار گیرد. سپس عدسی را در زیر لنزمتر حول محور خودش، به چپ یا به راست بچرخانید، تا خط بلند تارگت صلیبی در صفحه ی نمایشگر، درست منطبق بر روی محور تجویزی تنظیم شده قرار گرفته، سپس طبق موارد درج شده علامت گذاری نمایید.
اندازه گیری توان عدسیهای منشوری:
عدسی منشوری را در زیر لنزمتر قرار دهید و توان عدسی را مشخص کنید. سپس، توان منشوری عدسی و زاویه و یا جهت قاعده ی آن را می توانید در صفحه ی نمایشگر مشاهده نمایید. در صفحه ی نمایشگر بدون اضافه نمودن لوازم جانبی (برای تعیین توان منشوری تا 14 دیوپتر) می توانید تا 5 دیوپتر منشوری را کنترل نمایید. همان طور که در شکل زیر مشاهده می کنید، مرکز اپتیکی عدسی آزمایشی بر روی دایره ای که نشان دهندهی 2 دیوپتر منشوری است، قرار دارد ودر حالتی است که قاعده ی منشور، بر روی زاویهی 30 درجه واقع شده است.
برای پیدا کردن زاویه ی رأس منشور، کافی است ، 180 درجه به 30 درجه اضافه نمایید. بنابراین زاویهی رأس منشور، بر روی زاویهی 210 درجه قرار می گیرد. به طور کلی، هرگاه تارگت، بالای خط افقی صفحه ی نمایشگر مشاهده شود، برای پیدا کردن زاویه ی رأس منشور، می بایست 180 درجه به آن افزوده شود و هرگاه تارگت، زیر خط افقی صفحه ی نمایشگر مشاهده شود، می بایست 180 درجه از آن کسر شود.
در شکل های زیر ، روش تعویض و یا جوهر کاری سوراخهای علامت زن و یا تعویض فیوزهای مشکل دار لنزمتر به نمایش گذاشته شده است.
یادآوری:
توصیه می شود، که در صورت عدم استفاده از لنزمتر، آن را خاموش نمایید. زیرا، ممکن است در اثر روشن بودن طولانی مدت و گرم شدن دستگاه، مواد روان کننده، تبخیر شده و در عناصر اپتیکی مشکل ایجاد نمایند. به همین دلیل، از گذاشتن دستگاه در مکانهای بسیار گرم، خودداری نمایید.
