.:: آشنايي با افتالموسكوپ ::.

افتالموسكوپ چيست ؟

افتالموسکوپ، وسيله‌اي است که براي معاينه چشم استفاده مي‌شود. مهمترين مزيت استفاده از آن، تعيين سلامت رتين و محفظه ويتروس است.

در بيماران مبتلا به ديابت قندي، معاينه مرتب چشم توسط افتالموسکوپ (هر 6 ماه تا يک سال، يکبار) براي غربالگري وشخيص زودرس رتينوپاتي ديابتيک که از علل مهم از دست دادن بينايي مي‌باشد، لازم است. اين عارضه در مراحل ابتدايي مي‌تواند توسط درمان رتين با ليزر، برطرف شود.
در بيماري فشارخون، تغييرات حاصل از آن روي رتين، به طور بسيار نزديکي، همان تغييرات ايجاد شده روي مغز (که مي‌تواند به حوادث عروقي مغز منتهي شود) را تقليد مي‌کند.
تعداد زيادي شرکت، سازنده اين وسيله هستند که مي‌توان بهWelch Allyn، Heine  Riester و keele اشاره کرد. اولين کارخانه‌اي که شروع به ساخت اين نوآوري بديع نمود، Welch Allyn است. افتالموسکوپ‌ها اغلب همراه اتوسکوپ و در قالب يک مجموعه، به فروش مي‌رسند.

تاريخچه
اگر چه افتالموسکوپ در ابتدا توسط «چارلز بابج» در سال 1847 ساخته شد، اما تا سال 1851 که توسط Herman von Helmholtz، دوباره ابداع شد و کاربرد آن و مفيد بودنش، کشف شد، استفاده نمي‌شد. وقتي نحوه کارکرد آن در فرانسه آموزش داده مي‌شد، Anagnostakis، چشم پزشک يوناني با ايده ساخت دستگاهي که توسط دست نگاه داشته مي‌شود و يک آيينه محدب به آن اضافه شده است، نوع جديدي از آن را معرفي کرد. پس از وي، Liebreich، با الهام از مدل آناگنوستاکيس، مدلي را ابداع کرد که در عمل بسيار کاربرد داشت و هنگامي که آن را در اولين کنفرانس چشم‌پزشکي در بروکسل به سال 1857 معرفي کرد، در ميان چشم پزشکان، بسيار محبوبيت يافت. در سال 1915، دو دانشمند ديگر، اولين نوع مستقيم آن را که به صورت دستي به کار مي‌رود، ابداع نمود که امروزه توسط پزشکان در سراسر دنيا استفاده مي‌شود.با طي روند تکاملي ساخت آن، امروزه افتالموسکوپي، يکي از بيشترين روش‌هاي غربالگري پزشکي موجود در دنياي امروز به شمار مي‌رود.

انواع

افتالموسکوپ، داراي 3 نوع عمده «مستقيم»، «غيرمستقيم» و «Slit-lamp» مي‌باشد.

• مستقيم‌:

اين نوع از افتالموسکوپ ازيک نور فلاش کوچک و منبع نور همراه با تعداد زيادي لنز چرخشي که مي‌تواند تا 15 برابر بيشتر، بزرگنمايي داشته باشد تشکيل شده است. از اين نمونه، به طور معمول در معاينات روتين پزشکي استفاده مي‌شود. نور مستقيمي از افتالموسکوپ به درون چشم از طريق قرنيه براي ديدن پشت کره چشم، تابانده مي‌شود.

• غيرمستقيم:
  

اين نوع از افتالموسکوپ، از يک چراغ که به دور سر بسته مي‌شود و يک لنز که توسط دست نگاه داشته مي‌شود، تشکيل شده است. اين نوع، ميدان ديد بيشتري از درون چشم، فراهم مي‌کند. هم ‌چنين ديد بهتري از فوندوس، حتي اگر لنز چشم توسط بيماري کاتاراکت کدر شده باشد، ارايه مي‌کند. نوع غيرمستقيم خود داراي 2 زير مجموعه monocular و binocular است.
در نوع غيرمستقيم، بيمار مي‌تواند در حالت‌هاي خوابيده يا نيمه نشسته قرار بگيرد. در اين نوع نور بسيار روشن به چشم تابانده مي‌شود که البته مي‌تواند ناراحت کننده باشد اما دردناک نيست. اين نوع نياز به تبحر و زمان بيشتري دارد و پزشک مي‌تواند رتين داخلي را ببيند.

• Slit- lamp:

اين دستگاه در جلوي چشم بيمار قرار مي‌گيرد. به علاوه لنزهاي آن در نزديکي چشم جاي مي‌گيرند و اين امکان را به پزشک مي‌دهد که قسمت قدامي چشم (فوندوس) را هم معاينه کند. اين مدل، مزاياي ديد سه بعدي، همراه با بزرگنمايي افتالموسکوپي مستقيم را دارد. ميدان ديدي را که اين مدل تامين مي‌کند پهن‌تر از افتالموسکوپي مستقيم است اما به اندازه افتالموسکوپي غيرمستقيم نيست.

انواع افتالموسکوپي غيرمستقيم و slit-lamp، پس از چکاندن قطره در چشم و باز شدن قرنيه، استفاده مي‌شود اما نوع مستقيم مي‌تواند در چشم‌هاي با قرنيه ديلاته و يا غيرديلاته استفاده شود. اين قطره‌ها مي‌تواند براي ساعت‌ها، اختلال ديد ايجاد کند که رعايت احتياطات لازم را مي‌طلبد. قبل از استفاده از آنها نيز بايد از بيمار درمورد آلرژي به اين داروها، استفاده از هر نوعي از دارو و يا سابقه داشتن گلوکوم در بيمار يا خانواده وي، سوال کرد.

اين تست‌ها به خودي خود، خطري ندارند ولي قطره‌هاي استفاده شده مي‌تواند به ندرت ايجاد تهوع و استفراغ، خشکي زبان، گرگرفتگي، گيجي يا حمله گلوکوم زاويه بسته کند.

نتايج غيرنرمال معاينه، مي‌توانند شامل هر گونه بيماري چشم مانند وتيروس کدر، رتين جدا شده، مشکلات عصب بينايي، تخريب ماکولار و تغييرات ناشي از گلوکوما باشند.

از آنجا که با اين تست مي‌توان بسياري از بيماري‌هاي جدي را در مراحل اوليه تشخيص داد، افتالموسکوپي به عنوان يک تست با ارزش شناخته مي‌شود و دقت آن تا 90-95درصد تخمين زده مي‌شود. هم‌چنين عوارض ديگر بيماري‌هاي خوني و قلب، بيماري‌هاي مغز و ديابت را نيز مشخص مي‌دهد

منبع : پايگاه اطلاع رساني سلامت ايرانيان 

.